Wie de naam Joost opzoekt leert dat die ‘duivel’ betekent. Zie ook ‘Joost -’ versus ‘de duivel mag het weten’. Dat is — let wel, ik zeg dus niet: ik vind dat — stuitend. Het is laster. Pleiten voor de vermelding ‘door steeds meer mensen als beledigend ervaren’, zoals Van Dale bijvoorbeeld bij het woord neger, is wellicht wat hoogmoedig. Daarvoor zijn er nu eenmaal te weinig Joosten. En al helemaal geen belangrijke. Gelukkig biedt de aangepaste regelgeving van het uiterst onschuldige spelletje Scrabble een kans.
Na Black Lives Matter schrapte Mattel in Amerika 400 woorden uit haar officiële Scrabble-woordenboek, vanwege hun racistische, seksistische of homofobe karakter. Frankrijk volgt daarin nu door 62 woorden weg te halen. Daaronder ‘mof’: een verbindingsstuk lijkt mij, maar voor een Duitser een uiterst pijnlijke schimpnaam. Invoelbaar, nu ik ook de negatieve bijklank van mijn naam ervaar. Daarom had ik ‘duivel’ in de toekomst bij Scrabble graag verboden gezien. Ik werk aan een lijst met soortgelijke woorden die ‘mogelijk aanstootgevend kunnen zijn’: zak, eikel, nicht, pot, roetmop … alleen lijk ik daarmee nooit klaar te komen (klaarkomen staat er overigens ook in).
Daarbij aansluitend vestig ik graag de aandacht op de framing en de uitsluiting van de brildrager. Brildragers zijn vaak ongestraft het mikpunt van spot, gaande van “koop eens een nieuw brilletje” tot kwetsende koosnaampjes als brillenkas, brillenjood en brilsmurf. Die laatste bevestigt de manier van waarop brildragers worden weggezet: als de betweter, de sul. Bij inclusie gaat het nooit over de brildrager. Merkwaardig genoeg valt onder de noemer beperking nooit de milde visuele handicap. Het dragen van een bril is nochtans bij momenten behoorlijk handicaperend. Denk aan de aangedampte glazen, de mondmaskermiserie, regen ... het is maar een kleine greep uit de lijst. Een bril is bovendien vaak een financiële aderlating: ondanks het feit dat sommige mensen simpelweg niet zonder kunnen wordt hij slechts beperkt terugbetaald. Dat weerhoudt reclamejongens er niet van de gekste soorten bij te bedenken en de brildrager zo extra op kosten te jagen: de leesbril, de zonnebril op sterkte, de multifocale bril, de computerbril, de sportbril … De brildrager schijnt een bijzonder lucratieve melkkoe te zijn.
Maar wat het meeste steekt is hoe de bril systematisch wordt genegeerd of erger nog vergeten. In de media is de brildrager de grote afwezige. De presentatoren met bril zijn op één hand te tellen. Het aantal gebrilde BV’s is behoorlijk beperkt, behalve heel even als Eline De Munck een nieuwe collectie heeft. Daarmee wordt impliciet gesteld dat zonder bril beter is. Ik herken mij anders gezegd in dat zogenaamde representatieve beeld vanop tv niet.
Dat voelde ook het Britse meisje Lowri, zelf van jongs af met bril, enkele jaren geleden precies zo aan, toen ze merkte dat geen enkele Disney-prinses een bril droeg. Het maakte dat ze over zichzelf ging twijfelen. Ze schreef Disney daarover een brief en zorgde er zo in haar eentje voor dat Mirabel uit de film Encanto een bril heeft. Disney stelde in een reactie dat het wel degelijk aandacht heeft voor de problematiek, door te verwijzen naar onder meer Sadness in Inside Out, inderdaad met bril. Maar ... Sadness ook net weer … In dezelfde lijn doet zich die discriminatie voor onder de emoji’s. Je kan er lang naar zoeken, er zijn er slechts twee met een brilletje. En het zijn allesbehalve de leuksten. Het maakt dat brildragers zich in de wereld van de emoji’s niet voelen thuishoren.
Om brillenleed geeft niemand. Alleen brillendragers onder elkaar begrijpen het. Voor alles bestaat een zelfhulpgroep, maar niet voor brillendragers. Het is geen thema. Een Nederlander startte een petitie op onder de naam #brillendiscriminatie. Hij behaalde drie handtekeningen. Het is tijd voor gelijke rechten voor en visibiliteit van mensen met een bril!
Om mijn zaak kracht bij te zetten trek ik binnenkort naar het Museum De Lakenhal in Leiden om me er vast te gaan kleven aan het schilderij De brillenverkoper van Rembrandt van Rijn: een vreselijk tafereel van een hoogbejaard paar dat de dood in de ogen kijkt en daar schijnbaar een bril voor nodig heeft. De tekst is klaar: "Hoe voelt het om iets moois en kostbaars voor je ogen schijnbaar vernield te zien worden? Verontwaardigd? Goed zo! Sta stil bij het feit dat jullie dit kùnnen zien!” En dan kieper ik een blik tomaten over mijn kop.
Vind je deze blog wel wat hebben? Geef hem onderaan een hartje!
Delen op Facebook of Twitter kan ook: klik op de knop linksonder en klaar. Wil je graag reageren? Dat kan beneden op deze pagina (opgelet: je reactie is zichtbaar).
2023, 12 januari (België).
Lees gratis het artikel Scrabble schrapt wat niet past: na 400-tal Engelse woorden worden nu ook 62 Franse woorden verboden in Het Nieuwsblad van 27 december 2022.
Onderteken de Nederlandse petitie Stop de discriminatie van brildragers hier (petitionaris: Michel Visser).
Twitteraars kunnen aan lotgenotencontact doen met onder meer @glassesstruggle en
Bekijk hier de klimaatactie van Just Stop Oil (waarop mijn actie is geïnspireerd) waarbij een activist zich vastkleeft aan het schilderij Meisje met de parel.
De brillenverkoper van Rembrandt op Wikipedia.
Uitgelezen? TELKENS ALS JE NAAR ONS KOMT, mijn single, luister je op Spotify, kijk je op YouTube of koop je in de iTunes Store (99 cent).