Het onbevredigend streven: Pascals afgrond

The Daily Elli 221 VERBONDENHEID, HET ALTERNATIEF VOOR RELIGIEUS HOUVAST, BLIJKT LASTIG TE VINDEN.

Veel van de angst en verwarring van onze tijd kan worden teruggebracht tot het verlies van fundamentele zekerheden. Dat begon al in de zeventiende eeuw toen de christelijk filosoof en natuurkundige Blaise Pascal zich voor het eerst echt bewust werd van de oneindigheid van het universum. Het liet hem worstelen met gevoelens van nietigheid en richtingloosheid. Zijn beroemde gedachte over ‘le silence éternel de ces espaces infinis’ symboliseert een existentiële leegte: de mens is niet langer het middelpunt van een overzichtelijk, eindig heelal, maar een stipje in een onmetelijke ruimte, zonder duidelijke bestemming.

Waar vroeger het geloof in hemel en hel structuur en houvast bood, is dat kader voor velen weggevallen. De religieuze zekerheden werden vervangen door onzekerheid en verschillende manieren van denken over goed en fout, versterkt door het samenleven met mensen met uiteenlopende wereldbeelden. Wat overblijft lijkt vaak een zoektocht naar tijdelijke bevrediging: consumptie als vervanging van zingeving. De ene aankoop leidt tot de volgende, gedreven door sociale vergelijking. ‘Wat de ander heeft, wil ik ook.’

Tegelijk ervaren velen, vooral jongeren, een gevoel van isolatie, wat zich uit in toenemende depressie en zelfmoordcijfers. Verbondenheid, het alternatief voor religieus houvast, blijkt lastig te vinden. Mogelijke oorzaken liggen in een gebrek aan duidelijke waarden in de opvoeding, maar ook in de eindeloze wedloop van de consumptiemaatschappij. Behoeften zijn niet langer innerlijk gestuurd, maar ontstaan uit wat we bij anderen zien. Zo ontstaat een eindeloos en onbevredigend streven, dat weinig ruimte laat voor echte betekenis.

Blaise Pascal, Etienne Vermeersch #thedailyelli

Vindt u deze Daily Elli wel wat hebben? Geef hem dan onderaan een hartje. Delen op Facebook of X kan ook: klik op de knop linksonder en klaar. Zet er even #thedailyelli bij. Wilt u graag reageren? Dat kan beneden op deze pagina (opgelet: uw reactie is zichtbaar).