Nu en dan neem ik het op voor onze normen en waarden. Dat maakt me voor sommigen 'onverdraagzaam'. Ze stoppen mij in een hokje. ‘Ze’, dat zijn de hyperverdraagzamen.
Ik neem die woorden natuurlijk zelden in de mond. Noch Verlichting, volkseigenheid … Voor je het weet ben je een Vlaams Belanger en staan pek en veren klaar. Alt-right heet het tegenwoordig. Ik kijk wel uit, ik heb al geen lezers.
Nochtans is die ultra-tolerantie niet ongevaarlijk: er dreigt een omgekeerd effect. Dan moet ik het erover hebben. Maar eigen veiligheid eerst: laat het dus iemand anders in mijn plaats doen.
Ga even zitten voor de volgende gedachte: “Hyperverdraagzaamheid leidt tot het verdwijnen van de tolerantie. Als we tolerant zijn zelfs tegenover degenen die intolerant zijn, niet bereid zijn een verdraagzame samenleving te verdedigen tegen de aanvallen van de onverdraagzamen, dan zullen de toleranten worden vernietigd, en de tolerantie met hen.” Je zou derhalve denken de wokewauwelaars als de hete bliksem te moeten cancellen. Alleen schreef de filosoof Karl Popper dit al in 1945. En staat tot nader order alles nog overeind.
Maar wat als de moraalridderij niet langer een kwestie is van wat meninkjes naast elkaar? In mijn vak als psychiatrische verpleegkundige kom ik personen met een migratieachtergrond tegen. Onze band is doorgaans uitstekend. Even veralgemenen (dat is bon ton als het over mensen met een migratieachtergrond gaat, in twee richtingen): ik hou van hun humor, ze maakten vaak veel mee (en zijn dus interessant) en delen met liefde hun lekkere eten. Fijn! Er is alleen een maar: ik ben een man. Gaat het over machtsposities (wat de relatie zorgverlener-zorgvrager in de psychiatrie hoe dan ook blijft, laat u niks wijsmaken) dan krijgt de vrouwelijke zorgverstrekker het lastiger. Al dan niet subtiel. Instructies of weigeringen accepteren van een dame blijkt meer dan zomaar een gevoeligheid.
De resterende ongelijkheid tussen man en vrouw slechts toedichten aan andere culturen is onheus. Zie ook ons eigen witte glazen plafond. Anderzijds: het verschijnsel als geloofsfenomeen onder de mat vegen is evenmin correct. Dat is de-etniciteren: een deel van de waarheid achterhouden, in het belang van … ja, van wat eigenlijk? Stemmen halen? Macht?
Serge Simonart schrijft in Het leven en hoe het te leiden: ”Voor àlle verworvenheden die wij vanzelfsprekend vinden hebben onze voorouders gevochten, vaak letterlijk. Geen enkele ervan werd de burger vrijwillig en gul geschonken door de toenmalige heersers (adel, kerk, dictators, elite). En als je niet alert blijft, dan worden ze langzaam maar zeker teruggeschroefd.” Simonart, links-progessief en HUMO-adept.
Cultuurvermenging, in de zin van ‘openstaan voor alles’, zet de geplogenheden op losse schroeven. Essentiële begrippen als ‘goed zedelijk gedrag’ hollen uit: niemand nog die weet wat het is. Het brengt onrust die de meeste aan-alle-regels-lak-hebbers niet het minste hindert: ze bedenken hun vredelievendheid en trekken zich daarna terug op het platteland, ver weg vanwaar de lagere klasse het gelag betaalt. ’s Anderendaags, als hun de kinderen naar de witte dorpsschool zijn gebracht, gaan ze gewoon weer door. Zo, en nu is het mij framing verwijten. En daarmee elk verder gesprek fnuiken.
Ik bediscussieerde met mijn twintigjarige nichtje laatst een lastige casus: ons ziekenhuis nam in primeur een geïnterneerde geradicaliseerde moslimjongen op. Middenin de voorbereidingen van wat aanslagen liep de knul, de domme august van de bende, tegen de moskeelamp. Disclaimer: hij is een Vlaming. En dat allemaal onder het vaandel van: ‘we komen op voor de allerzwaksten’! Mogelijk hing er ook gewoon een grote zak geld aan vast. Dat elke expertise in de omgang met geradicaliseerden ontbrak was een detail: de knaap leefde de sharia immers vanuit een waan, psychopathologie dus, ons vak. We zouden dat onreine diertje weleens wassen. Iets als: Wir schaffen das. Alleen wist niemand hoe.
In de psychiatrie geldt een eenvoudige wet: loop gewoon in de pas. Alleen de oproerkraaiers blijven hangen. Voor wie maar goed een rad voor ogen weet te draaien lonkt de vrijheid gauw. En kom charmant voor, dat begreep deze knapperd. Ook ik mocht die innemende gast wel. Dan is het opletten: hoed u voor de modelpatiënt. Het was een kwestie van tijd vooraleer hij zijn ware gelaat zou tonen.
Geïnterneerden krijgen bijstand van een justitie-assistent: die bezoekt de afdeling en gaat een-op-een in gesprek. Ik trof de dame na afloop van haar eerste ontmoeting met onze muzelman. “Het was een goede babbel,” zei ze. “Alleen weigerde hij mij de hand te schudden: zijn geloof laat hem dat niet toe.” Ik zat als van de hand Allahs geslagen. Verder niemand maalde er om.
En dus ga je door met waarvoor je wordt betaald: mensen de best mogelijke zorg bieden. Zonder te discrimineren op basis van ras, huidskleur, nationaliteit, afkomst, handicap, seksuele geaardheid enzomeer. Politieke overtuiging ook. Dit bepaalt het Unia, het Interfederaal Gelijkekansencentrum. Voor de uitsluiting op basis van geslacht bestaat het aparte Instituut voor de Gelijkheid van Mannen en Vrouwen. Op hun website is het diep in de archieven graven naar problemen met religie (wederom dat de-etniciteren?): “Wie weigert iemands hand te schudden op basis van diens geslacht en de vermeende ‘onreinheid’ of ‘minderwaardigheid’ van personen van dat geslacht, pleegt mogelijk een inbreuk op de Seksismewet. Deze ongelijke behandeling kan het welzijn van werknemers schaden. Daarom is een werkgever genoodzaakt om hiertegen op te treden.” Alleen geestelijke gezondheidswerkers laten zoiets blauwblauw. En wappies.
“Hoe kunnen we het nu over maatschappelijke reïntegratie hebben van iemand die vrouwen geen hand kan geven?,” zei ik fors. “Wat mij betreft houdt de behandeling hier op. Ik kan voor die jongen niks betekenen. Als hij straks vrouwen aan kan raken zonder ze te bespringen of onrein te vinden mag hij er weer in.” Je zou denken dat daar op teruggekomen wordt, al was het maar vanwege mijn woordkeuzes. Een bijsturingsgesprek, een blaam misschien? Niet dus.
Natuurlijk draai je niemand de bak in alleen maar omdat die geen vrouw aanraakt. Dat betekent dan echter wel: we laten dit gewoon bestaan. Wat moeten we hiermee? Daarover ging dus dat dispuut met mijn nichtje: “Als die jongen dat niet mag van zijn geloof, dan is dat toch gewoon zo.”
Vind je deze blog wel wat hebben? Geef hem onderaan een hartje! Delen op Facebook of Twitter kan ook: klik op de knop linksonder en klaar.
2022, 5 juni, Leuven, Kessel-Lo (Kesselse Feesten) (België). Foto: Bart Cloots.
Qamis ('moslimgewaad') gekocht bij Stock City (FB: @tajin1972), Brabantstraat 10, Schaarbeek (Sint-Joost-ten-Node). Veel dank voor de uitstekende service en de vriendelijkheid.
Op de Nederlandse openbare omroep lopen enkele ronduit boeiende programma's over de wokebeweging. Absolute aanrader is Ik Woke van Jou, van de Iraanse documentairemaakster Sahar Meradji. Quote: "Het moet best lastig zijn zo kwaad door het leven te gaan." Je kijkt de reportage hier op NPO Start (gratis account nodig).
Op de niet onbesproken omroep PowNed trekt Rutger Castricum (FB/IG: @rutger.castricum.7/@rutger_castricum) het wokedebat in zijn geheel eigen stijl rechttoe-rechtaan open. Je bekijkt de onthutsende reeks Inclusief Rutger hier.
Het citaat van de Oostenrijkse filosoof Karl Popper is afkomstig uit zijn boek De open samenleving en haar vijanden (Engels: The Open Society and Its Enemies).