Ik krijg het tijdens de musicalrepetities flink voor mijn kiezen. De regisseur spaart mij niet en tot de laatste voorstelling zal hij mij zijn vermaledijde ‘notes’ geven, dat eufemisme voor ongezouten kritiek. Waarop ik steeds denk: “Gast, gaat het ooit goed zijn? Het is welletjes.” Maar dan, als het doek een laatste keer dichtgaat, sluit ik hem dankbaar in de armen.
“De bulderbaas heeft afgedaan,” wil ik hem zeggen. “In Nederland valt de ene tv-coryfee na de ander. Wegens te tiranniek. Weleens van medelijden gehoord?” Ik doe het niet. Omdat ik weet dat van compassie alleen nog nooit iemand beter werd. De softe aanpak leidt namelijk zelden tot het best mogelijke resultaat. Bovendien: hij ìs geen bulderbaas. Hij is gewoon streng. En dat mag best.
Ik zat bij uiterst strenge leerkrachten in de klas. Ik leerde van hen arbeidsethos en discipline. Met ijzeren hand regeren is niet zomaar fout. Op het college spande ‘den Apache’ de kroon. Hij sprak fors, met de sh van Schhhhweppes: “Jullie zjùllen sjtuderen! Jullie zjùllen incasjeren!” Hij sloeg er ons mee om de oren. Hij ramde ons de pasjt tensjesjesj, een ellenlange lijst Engelse vervoegingen, door de strot. Hij wist dat alleen dat tot fatsoenlijk Engels spreken leidt. Het werkte, omdat we hem geloofden. Hij had ons respect. Op het oudercontact bleek hij een aimabel man. Hij had simpelweg zijn manier: de directieve stijl. Kennelijk vandaag voor velen een gevoeligheid. En dan is het een kleine sprong om van elke strenge baas een bulderbaas te maken.
Een ondergeschikte positie innemen vereist openheid: “Ik leg mijn lot in jouw handen en ik vetrouw erop dat jij, vanuit jouw deskundigheid, het beste in mij naar boven haalt.” De reden moet dan helder zijn. Daarover gaat het in bullshitjobs en bij burn-out. De waarom-vraag is cruciaal. Ontzag is bovendien onafdwingbaar. “Ik aanvaard dat jij het beter weet. Ik verdraag jouw opmerkingen, al doen ze nu en dan best pijn. Hier heb jij het voor het zeggen.” Dat soort achting krijgt slechts degene die terecht aan het hoofd staat. Hier vallen de praatjesmakers door de mand: dit is het punt waarop ze beginnen te roepen.
De meeste dingen die je écht wil bereiken vragen ellende vooraf. Dat behoeft doorzetten en ondervinding: bij meditatie zijn de eerste tien minuten een maat voor niks; de runner’s high komt pas na het afbeulen; bij zingen hoort oersaai inzingen. Het is wat ik al doende heb geleerd. Met grote dank aan den Apache.
Louter toevallig geef ik in in 9 to 5: the musical gestalte aan de bulderbaas Mr. Hart. Het vergt wel wat (daarom staan de blogs on hold — blij dat ik dat even kan verhelderen, de telefoon bleef maar roodgloeiend staan). Na Spamalot, vijf jaar geleden, is de routine eruit. De leeftijd, nee ik ben niet zo’n vijftiger die zich twintig voelt, speelt me nu en dan parten. Maar dat kan van geen tel zijn. Daarom krijg ik nu en dan een pandoering, over mijn spel, over mijn zang. Geheel terecht: ik heb voor dit ding geauditeerd en nu moet ik het waarmaken.
Na die klappen kom ik fier weer overeind en denk: dit is de enige weg, ga het beter maken. Voor jezelf, voor de groep. Ik geniet van deze mensen, ze doén wat, en goddank: er bestaan afgezien van reaguurders en mopperaars ook nog hele fijne creatievelingen. Die weten wat ze willen en bereid zijn te incasjeren. Het is waar repetities toe dienen. Om aan het eind met wat moois te komen. Slaan en zalven zijn daarvan een deel.
En misschien zegt u na afloop: “Dit is het niet: hij kreeg nog niet genoeg tikken.” Die dienen die dan later vast weer voor wat anders. Persoonlijke groei stopt nooit.
Vindt u deze blog wel wat hebben? Geef hem onderaan een hartje!
Delen op Facebook of Twitter kan ook: klik op de knop linksonder en klaar. Wilt u graag reageren? Dat kan beneden op deze pagina (opgelet: uw reactie is zichtbaar).
2023, 21 april, Leuven (Tiensevest) (België). Foto: Willem Van Hecke.
9 to 5: the musical speelt in Leuven (Comenius, Tiensevest 60) op:
Vrijdag 2 juni om 20u
Zaterdag 3 juni om 20u
Zondag 4 juni om 15u
Vrijdag 9 juni om 20u
Zaterdag 10 juni om 20u
Meer info op deze site, op Facebook en Instagram (@musicalcompagniemithe) en op musicalcompagniemithe.com (of ga rechtstreeks naar de tickets).