Eén schurftig schaap bederft de ganse kudde. Niemand wil het zo over zijn dierbare gezegd hebben. Totdat die dierbare bij de kudde hoort.
Het magazine Pano nam het gebruik van antipsychotica bij bejaarden op de korrel. Kinderen zijn met reden geschokt wanneer ze hun ouder plots onder de sedatie treffen. Dat wijst inderdaad op een al te voortvarend medicamenteus beleid. En, niet in het minst, op een gebrek aan informeren.
De vraag is of een antipsychoticum het juiste middel is. De kwestie dat men storend gedrag tracht te temperen is van een andere orde. Want in een groep, in een leefeenheid, dien je soms ingrepen te doen, in het algemeen belang. Hoe schrijnend het misschien ook voor die ene is.
Een nacht op de gesloten crisisopnameafdeling van een psychiatrisch ziekenhuis is altijd een beetje avontuur. Hier komen ze vers van het veld. Een deel van die mensen kregen - nog maar eens - een gedwongen opname aan hun broek, omdat ze het - wederom - ‘buiten’ iets te bruin bakten: lawaai, vuiligheid, gevaar, middelengebruik, amok maken, achterdocht. Oude bekenden, alleenwonend, zogeheten draaideurpatiënten, waarvoor hun hulpverleners met rollende ogen, zuchtend en tegelijkertijd met open armen telkens klaarstaan. Fezelend, voetvolk onder elkaar: “Het gaat goed totdat ze aan de pillen beginnen te chipoteren. Dan is het om zeep.”
De opdracht bij uitstek van de nachtverpleegkundige is de kalmte te bewaren. Welzijn begint bij een goede nachtrust, voor de patiënt én zijn omgeving. Vergeet elk therapeutisch gesprek als dat niet in orde is.
In de verpleegwacht was het een va-et-vient van mensen die de slaap niet vatten. Uit pure krankzinnigheid. Een man met godsdienstwaanzin, een onheilsprofeet, bracht mij elk uur een bijbelcitaat, een jobstijding, met satanische ogen — het zag er niet goed voor mij uit. Zijn taak liep de klok rond door. Een dame stormde poedelnaakt binnen, tierend omdat ene Tamara wéér in haar bed piste. Of we Tamara nu eens konden meenemen zodat ze eindelijk van dat serpent af was. Ze moest van geen lakens verversen weten, als we haar van Tamara afhielpen was het al lang goed. Er was helemaal geen Tamara. Een tierend heerschap werd noodgedwongen naar de verderop gelegen living verbannen omdat hij de hele gang wakker hield. Een jonge moeder schreeuwde de boel bij elkaar toen we om elf uur haar medicatie aanboden: ze riep dat ze zwanger was, dat we dat nu eindelijk toch eens mochten gaan weten, en dat ze dan geen medicatie neemt. We kennen haar, ze is in feite altìjd ‘zwanger'. In haar hoofd. Ze lag in bed met een aardemengsel op haar aangezicht, haar fond de teint. Ze weigerde systematisch haar pillen. Daar bleef het dan maar bij. Niet aandringen, luidt de boodschap.
Beeld het je in: je wordt in crisis opgenomen, totaal in de war, en je bent omringd door een stel druktemakers waarvan je niet eens weet of je je er veilig bij kan voelen. Er zijn twee nachtverplegers en die doen er eigenlijk niks aan. Ze kunnen niet, ze mogen niet. Dat is niet goed. Ze sussen medepatiënten of bewoners met: ‘dat is zijn ziekte’. Of ‘ze kan er niets aan doen’. Van mensen in een instelling wordt veel aanpassing gevraagd, net wanneer ze geen reserve hebben.
In woonzorgcentra is het voorschrijfgedrag minder aan banden gelegd. Dan krijg je het andere uiterste. Huisartsen, los van elkaar, doen (gelukkig niet allemaal) maar wat.
Zijn pillen dan de enige oplossing? Neen. Vaak heeft het te maken met onvoldoende kennis van zaken. De vaak bepleite personeelsverdubbeling biedt niet zomaar de oplossing. Wel als die vrijgekomen tijd wordt geïnvesteerd in opleiding. Dat vraagt tijd, maar ook de wil en de motivatie om anders te gaan werken. Daar knelt niet zelden het schoentje. Al te vaak voelen hulpverleners, de zorgers aan het bed, zich niet gehoord, belachelijk gemaakt, verneukt door patiënten én hun oversten. Daar valt nog veel te winnen.
Als een baby schreit tonen de meeste mensen begrip: dan gaan we op zoek naar wat hij nodig heeft. Ongewenst gedrag bij volwassenen is meestal hetzelfde. Een baby vindt troost in warmte en vastpakken, een demente misschien in muziek. Een kind moet bewegen, een volwassen mens ook. Een lastig kind leggen we te slapen. Er valt anders geen huis mee te houden. Met grote mensen is het net zo. En als daar een pilletje voor nodig is dan is dat maar zo. Met onrustige mensen kan je niks. Ze maken zichzelf en hun omgeving het leven zuur. De juiste pillen kunnen daarbij helpen. Anders span je het paard achter de wagen. Niet altijd. Heel vaak wel.
Vind je deze blog wel wat hebben? Geef hem onderaan een hartje!
Delen op Facebook of Twitter kan ook: klik op de knop linksonder en klaar. Wil je graag reageren? Dat kan beneden op deze pagina (opgelet: je reactie is zichtbaar).
2022, 5 november, Leuven (Martelarenplein) (België). Foto: Bart Cloots.
Bekijk zeker ook eens de website van Project Odette, een lovenswaardig initiatief van deskundigen dat op zoek gaat naar niet-medicamenteuze behandelwijzen bij personen met dementie of een psychiatrische stoornis.
Project Odette komt ook aan het woord in de uitzending van Pano 'Antipsychotica alom'. Die kijk je hier op VRT MAX.
Uitgelezen? TELKENS ALS JE NAAR ONS KOMT, mijn single, luister je nog steeds op Spotify, kijk je op YouTube of koop je in de iTunes Store (99 cent).