Morgen eindigt de Poëzieweek. Traditioneel gaan die zeven dagen bij mij alle mediakanalen toe. Alleen Play6 komt op, USA. all day, de zender waar ze nog nooit van dichtkunst hoorden. Want als over kunst wordt gefilosofeerd, haak ik af.
Over smaak valt niet te twisten. Alleen: gaat het over kunst, dan hòòr je bepaalde dingen goed te vinden. De betere magazines zetten de toon: Durf twijfelen zegt Knack. Maar niet aan hen.
Mijn aarzeling bij sommige kunst heb ik van geen vreemden. Wijlen mijn vader had het niet op dat modernisme begrepen. Hij deed er smalend over. Hij hing, tamelijk bevlogen, het traditionalisme aan. Je zou dat bekrompen kunnen noemen. Dat doen sommigen ongetwijfeld ook. Maar laat ons zeggen dat hij mij wel wat liefde voor cultuur doorgaf. Geen hoogdraverij, gewoon, het genieten toelaten, simpelweg omdat iets mooi is.
Aan de andere kant, wanneer hij het niet voelde, dan hadden we het geweten. Dat kon zomaar opkomen. Uit het niets maakte de anders zo ingetogen man zich dik. Hij haalde zijn neus op voor wat hij rijmelarij noemde. Soms ging hij roepen. Eén keer, hij keek iets op tv, veerde hij daarbij recht: “Vis-vis, lange vis, die vannacht gevangen is! Vis, vis!,” riep hij. “Bravo! Wat een gezever!” Hij klapte daarbij wild in zijn handen. Daarna ging hij weer zitten. Het kwam en het ging. Ik vergat dat moment nooit.
Pas veel later bedacht ik dat hij misschien over Paul van Ostaijen sprak: Marc groet ’s morgens de dingen. Dat hij dat gedicht verwarde met een liedje, dat bij touwtjespringen hoort. Hij haalde wel vaker dingen door elkaar, hij hield ook lange tijd vol dat Ob-La-Di, Ob-La-Da van Herb Alpert was. Hij kon onwrikbaar zijn.
Hoe dan ook, de grootsheid van Marc groet ’s morgens de dingen ontgaat ook mij. Maar die plank sla ik dus stevig mis, verduidelijkt enig opzoekingswerk.
Dag ventje met de fiets op de vaas met de bloem
. ploem ploem
dag stoel naast de tafel
dag brood op de tafel
dag visserke-vis met de pijp
. en
dag visserke-vis met de pet
. pet en pijp
. van het visserke-vis
. goeiendag
Daa-ag vis
dag lieve vis
dag klein visselijn mijn
Dit gedicht bulkt van de genialiteit. Er vallen enumeraties in te vinden en parallellismen, neologismen, ploem, visserke-vis en visselijn en de paronomasie bloem en ploem. Let op de anastrofe: dag klein visselijn mijn, de bijzondere uitlijning en het rijmschema aabbcdecfg ffh.
Anders gezegd: drink een neut teveel, gooi wat woorden in een pot en hussel die door elkaar: jaren nadien nog geven mensen er telkens weer andere betekenissen aan. David Byrne doet er niet flauw over: “Ik hou van de eindeloze interpretaties van mijn nietszeggende teksten.”
Afgelopen woensdag werd ik aangeklampt door drie schoolkinderen, Gloria, Juul en Nel. Ze vroegen of ze voor mij een gedicht konden maken: uit een zelfverzonnen ingrediëntenlijst kon ik twee dingen kiezen, van daaruit gingen zij schrijven. Ik koos voor hondenbrokjes en noedels.
DE HONDNOEDEL
Een hond lijkt zo’n eenvoudig
beest
dat knapperig hondenbrokjes eet
Maar schijn bedriegt
deze hond is stiekem …
Een noedelliefhebber
Die elke nacht de koelkast plundert
voor maar 1 ding
NOEDELS
Het resultaat is een plezierdicht met een eenmalig enjambement. De tekst bevat neologismen, noedelliefhebber en bij uitstek de titel, en het pleonasme knapperige hondenbrokjes. Knapperig wordt als voltooid deelwoord geïnterpreteerd en is hier als bijvoeglijk naamwoord dus geen werkwoord maar blijft een bijvoeglijk naamwoord. In knapperig eten dient knapperig als onbestaand adverbium. De binnenrijm beest en eet wordt met een assonantie gecombineerd. De typografie kenmerkt zich door het gebruik van hoofdletters en vier lettergrootten. Het getal één wordt als cijfer geschreven.
Niemand koopt poëzie. Alleen als we het leven in de ogen kijken krijgt ze waarde: op geboortekaartjes en doodsprentjes, met karamellenverzen. Of op een sombere woensdagnamiddag, als ze de onbevangen fantasie in drie kinderen naar boven haalt. Ik ben zo blij met dat gedicht. Het hoeft verder geen betoog. Poëzie is belangrijk: om gewoon naar te grijpen, als het nodig is.
Vind je deze blog leuk? Geef hem onderaan een hartje!
Deze blog delen op Facebook of Twitter? Klik op de knop linksonder en klaar.
2022, 26 januari, Leuven (Vaartkom, op de achtergrond: monument Vis op het droge) (België). Foto: Bart Cloots.
Lees hier de complete analyse van Marc groet 's morgens de dingen op bloemlezingilonka.wordpress.com.
Alles over Paul van Ostaijen op paulvanostaijen.be.
Met dank aan Gloria, Juul en Nel, 'for making my day' zoals dat heet.
Zin gekregen in poëzie? Lees de gedichten van Koen Vandenborre, mede-auteur op deze site, op koenvandenborre.be/poezie.
Buurtbewoners, kinderen en jongeren van kinderwerking De Kettebende en bouwers Menno Vandevelde en Tim Vanhentenryk bouwden samen de Vis op het droge of de klim-groei-sport-vis tijdens DUIK, een project rond verhalen over de Leuvense Vaartkom dat liep van 2016 tot 2018.
Comments