De toekomst van de pedofiel onderhandelen rijmt lastig met mijn geweten. Het is waar, hij heeft een psychiatrische stoornis en in die optiek heeft hij recht op een humaan bestaan. Net zo min de reguliere drinker besliste alcoholist te worden, vraagt de pedofiel zich op een dag af of hij misschien eens kinderen kan gaan bepotelen. Het overkomt hem. Hij heeft een ziekte, hij hoort in een ziekenhuis en dus niet in de gevangenis, klaar. Verwijt mij geen gebrek aan empathie. Maar: dat is heel wat anders dan pedofilie bagatelliseren. Of erger nog: normaliseren.
Jarenlang forensische psychiatrie bedrijven, ik ben erbij , heeft zo zijn prijs: er ontstaat gewenning, dat is menselijk, en daardoor bij sommigen in meer of mindere mate zelfs gewetensimmuniteit. Tenzij het om een onthoofding gaat (dat blijft tot de verbeelding spreken) maakt een simpele moord al lang geen indruk meer. Pas vanaf dubbele doodslag spitsen de oren. Brandstichters bij nacht zijn slechts de kleintjes. Het voelt als gevaarlijke onverschilligheid.
Kindermisbruik hoort niet te worden begrepen. Ik heb het geprobeerd, in alle sereniteit, maar het enige gezonde antwoord kan verbolgenheid zijn. Geleerde professionals gaan niettemin op zoek naar een middenweg. Minimaliserende praat over de dader als ‘hij is zelf nog een kind’ laat mij achter in volkomen miserabiliteit. Op een volwassen man die onder een Pokémondekbed duimend naar Ketnet kijkt kan ik alleen met afgrijzen reageren. Ik heb weet van een pederast die een Libelle met daarin de nieuwste badmode voor jongetjes werd toegeschoven. Volstrekt legaal, dat wel, werd zo een hongertje gestild. Binnen de muren van geestesinstellingen wordt in de chatrooms van Fortnite en aanverwanten duchtig met nietsvermoedende jongelingen gebabbeld. Oké, het is geen kinderporno … Het heet vast zoiets als: ‘de patiënt en de hulpverlener komen elkaar tegemoet’.
Voor mij hoeft Axel Daeseleire niet te gaan praten met een pedofiel in het Forensisch Psychiatrisch Centrum. Daar schiet niemand wat mee op: de man zelf niet, de slachtoffers al helemaal niet, en ook de kijkers niet. Op het eind van die rit winnen alleen de adverteerders. Wat Stefaan Degand deed in Ontoerekeningsvatbaar is op de rand, maar daar was hij zich gelukkig ook van bewust.
Als het over pedofilie gaat is er geen nuancering mogelijk. Pedofielen hebben het graag over hun ‘geaardheid’. Dat is oké, behalve wanneer die als verzachtende omstandigheid wordt ingeroepen. Bovendien maken ze graag de arbitraire grens tussen de pedofiel en de pedoseksueel. Natuurlijk vergrijpt de kinderverkrachter zich ernstiger dan de kinderlokker. Maar daar heeft het slachtoffer van de tweede niks aan. Merkwaardig dat wanneer het om stalking bij volwassen gaat dat onderscheid quasi niet wordt gemaakt. “Ik heb nooit gemeenschap gehad,” zei Dennis in Ontoerekeningsvatbaar. “Ze zeiden niks en ze kwamen altijd terug.” Pedofilie als een geaardheid beschouwen maakt de situatie zo mogelijk nog precairder.
Je moet het meemaken om het te voelen: wanneer er op de campus van ons ziekenhuis kinderen spelen en de pedofiel achter het raam postvat. Hij hoeft niet eens iets te doen, alleen al de aanblik maakt kotsmisselijk.
Als het klopt dat het om een geaardheid gaat valt er dus helemaal niks te genezen. Een behandeling lijkt uitgesloten. Ik dacht dat we klaar waren met de homofiel naar de psychiater te sturen. Het wordt schandalig bevonden. Merkwaardig hoe anno 2021 toch weer gekeken wordt naar wat we de pedofiel aan behandeling te bieden hebben. En hoe de creativiteit daarbij lijkt te eindigen met chemische castratie.
De pedofiel hoeft voor mij niet dood, dat is wat pedohunters willen. De kernpedofiel koos er niet voor om op kinderen te vallen. Ik werk al bijna dertig jaar voor een instelling wiens missie me erg dierbaar is: we zorgen er voor de zwaksten der zwaksten, voor wie elders uit de boot valt. Het is mooi om zien hoe de meest kwetsbare mensen bij ons terecht kunnen. Dat is wat maakt dat ik nog elke dag trots naar mijn werk ga. Maar het lijkt fout te zijn geworden om ook op het gebied van empathie in grenzen te denken. Dat verontrust.
De pedofiel is bij mij welkom. Maar het is wel om nooit meer weg te gaan. En nooit meer is voor altijd.
2021, 24 april, Leuven (Speelplaats Park De Bruul) (België). Foto: Bart Cloots.