De noise-cancellaar

Luister naar de blog:

Het is me toch een fenomeen: mensen die met een koptelefoon op hun hoofd rondlopen in de winkel. Je hebt er ook die met hun fietshelm wandelen, maar dat is een andere soort, daar gaat het hier niet over.

Focus en tijd zijn de waardevolle valuta van vandaag. Bedrijven en apps strijden voortdurend om aandacht. Prikkelgevoeligere zielen (laten we ze nu eens niét HSP’ers noemen) reageren daarop met noise-cancellen. Het resultaat is een onfraai toestandsbeeld: de student met de eeuwige koptelefoon. Die bovendien de plank misslaat.

Noise-cancellen blijkt niet het ideale antwoord op te veel prikkels. Noise-cancellaars dreigen er juist nog minder geluidjes door te gaan verdragen. Het gehoor past zich namelijk voortdurend aan. En dus laat wie vaak bijna niets hoort het brein steeds harder werken, om zo toch maar iets van geluid op te merken. Alles wat na de noise-cancellarij wél klank maakt, lijkt daardoor des te harder te klinken of vervelender. Wie geluid simpelweg uitsluit, ontgaat bovendien veel moois. Natuurgeluiden, een zachte stem … Het is een causale verwarring: de moderne mens heeft niet per se minder prikkels nodig, maar andere. In plaats van prikkelloosheid op te zoeken kan het juist goed zijn méér, maar dan rustgevende geluiden toe te laten.

Rustverwekkers liggen voor het oprapen. Je hoeft er niet voor naar de yogales, of naar stilteplekken — toch maar het heiligdom voor zelfgenoegzame ontsnapping aan iedereen die je iets te zeggen heeft. Je hoeft geen vreemde ASMR-YouTubefilmpjes te kijken — meestal heksengebarende jonge vrouwen, vaak niet onknap maar wel eng. (Onder enig voorbehoud voor fans van softlesboporno: check de massages.) Ga gewoon naar de Colruyt. Er knallen geen promo’s door de luidsprekers en zelfs de video’s van verantwoorde kwekers zijn weg. Er staat geen muziek op: geen muzak en geen, godbetert, classic hits-station. En met het verdwijnen van de beenhouwerij met bediening blijft het ook stil uit die hoek. (Toegegeven, af en toe mis ik het nog wel: “Aandacht aan het cliënteel: mevrouw Eelie — of de heer Joost — met vleeskaart 183 wordt aan de beenhouwerij gevraagd.”) Elke dag gratis toegankelijk, in elke stad, van 8.30 tot 20 uur.

Geluid is niet de vijand. Geluiden bieden veiligheid en sommige ronduit rust. Het gaat erom de nutteloze prikkels terug te dringen. Noise-cancellen is als het kind met het badwater weggooien: vaak een te simplistische symptoombestrijding met ongewenste bijwerkingen. Onder andere spontane gesprekken en sociale interacties worden sneller gemist (een koptelefoon nodigt niet uit tot een praatje). Nochtans is dat onontbeerlijk voor een prettiger bestaan. In plaats van je af te sluiten van allerlei onzin zoek je beter actief de fijnigheid op. Ga samen eten met mensen die je energie geven bijvoorbeeld.

Onderzoekers halen dat laatste aan als een opvallend eenvoudige voorspeller van geluk. Niet gehaast of functioneel, maar met tijd, aandacht en oprechte aanwezigheid. Ze pleiten voor één keer per week een maaltijd of drankje van twee tot drie uur met mensen die je aan het lachen maken, bij wie je jezelf kunt zijn. Dit is geen luxe, het is onderhoudswerk voor je mentale gezondheid. In de stilte ná zo’n avond merk je hoeveel verschil het maakt. Er is een prachtig woord voor: het Afterglow-effect. Het is een stilte die iedereen verdraagt.

Onlangs zag ik een kerel zitten, in gezelschap, nota bene op restaurant, met zijn koptelefoon op. Misschien luisterde hij naar Eating with Jane: de ASMR-podcast met alleen maar het geluid van eten. Mogelijk zocht hij het beste van twee werelden: van een etentje samen slechts de eetgeluiden overhouden. Want dat is waar Jane voor staat: eetgeluidjes maken, en daar samen op kicken. De wereld heeft meer Jane nodig. Ze geeft nog mee dat ze alleen maar haar ontbijten opneemt, zo vaak als mogelijk vegetarisch en veganistisch te eten en alleszins nooit zoogdieren. En dat hoor je. Niet geschikt voor misofonielijders. Die moeten aan de noise-cancelling. Of aan The Misophonia Podcast van Adeel Ahmad: meer dan 200 getuigenissen van geluidsovergevoeligen. Non-stop gesprekken over overprikkeling door een koptelefoon.

Vindt u deze blog wel wat hebben? Geef hem onderaan een hartje!

Delen op Facebook of X kan ook: klik op de knop linksonder en klaar.

Wilt u graag reageren? Dat kan beneden op deze pagina (opgelet: uw reactie is zichtbaar).

2025, 25 augustus, Leuven (Oude Markt, Metropole) (België). Modellen: Eva Vanderwaeren en Kristof Bliki.

ASMR Eating with Jane op Spotify.

The Misophonia Podcast van Adeel Ahmad.

Meer over het PERMA-model (Seligman): vijf pijlers van welzijn — Positive Emotion, Engagement, Relationships, Meaning, Accomplishment; zie ook Wikipedia.