Er zijn voor je kinderen

De fijne band met mijn dochters, halverwege de twintig inmiddels, kwam er niet vanzelf. Het was een groot engagement. “Die kleine kinderen maken het tot de zwaarste tijd van mijn leven,” vertrouwde een collega mij destijds toe. Ik beaamde het. Ik vond het een dappere uitspraak.

Tamelijk wat jonge mensen twijfelen — hoeveel precies is onduidelijk, dus altijd opletten met dat soort berichtgeving — of ze nog wel een gezin willen. In zijn algemene audiëntie was wijlen paus Franciscus daarover kritisch: “Maar ze hebben wel twee honden of twee katten.” Dekselse Cisse toch weer! Het overschaduwde zijn boodschap: “De beschaving wordt steeds ouder en het ontbreekt haar aan menselijkheid wanneer men de rijkdom van het ouderschap verliest. Een land zonder kinderen lijdt.” Voor de oogrollende lezer: alles wat de paus zegt bij voorbaat verwerpen is wat lijzige gen X-ers doen. Die man vertegenwoordigt 1,3 miljard mensen. Dat is één aardling op zes. Wie democratie en stemgelijkheid bepleit, kan er maar beter eens naar luisteren. Nu en dan, zoals hier, houdt een pauselijke boodschap steek.

Voor wie kinderen heeft, is dat zijn hoogste goed. Beschouwen we dat als de norm. Onlangs publiceerde ik een Daily Elli met als titel ‘Breng tijd door met je kinderen’. De toon: tracht zo weinig mogelijk te zeggen dat je het te druk hebt. Dat stukje kende opvallend veel bijval. Ik twijfelde even of ik het wel zou laten verschijnen. Als psychiatrisch verpleegkundige leerde ik namelijk dat ouderen flink kan tegenvallen. Tijdens mijn opleiding ontmoette ik een psychotische jongedame die haar zus had doodgeschoten. Ze voelde zich door haar ouders verongelijkt. Punt is: dat is niet de maatstaf. Ik heb het hier over een gezin dat niet in de boekjes staat: papa heeft geen NPS, mama geen HSP, en de kinderen geen ODD, CD, DMDD, MDD, GAD, SAD, PTSS, NLD of DCD. Het geld komt binnen, iedereen wenst elkaar het beste, en de ouders doen er alles aan om hun kinderen zo goed mogelijk op te voeden. Met al die juice vergeten we soms dat de meeste mensen gewoon goedaardig zijn. En in die vrijwel ideale context blijkt ‘er zijn’ een lastigheid.

‘Er zijn’ en ‘er niet zijn’ voor je kinderen zijn twee kanten van dezelfde munt. Dat is een lastige evenwichtsoefening. Van alle opleidingsonzin in mijn beroep onthield ik maar één ding: de presentietheorie. Dagcursussen lang om uiteindelijk slechts te zeggen: als je er bent, zorg er dan voor dat je ook écht aanwezig bent. Voor mijn dochters was dat geen vlekkeloos parcours: ik maakte veel fouten, ploeterde soms om overeind te blijven en gebruikte daarbij de verkeerde middelen (enig zelfdestructief verslavingsgedrag was me niet vreemd — dus toch nog een gescheiden vader met een label). Het heeft me er echter nooit van weerhouden de dag te eindigen met een moment van samen rust nemen: even vragen hoe de dag was (soms was het antwoord — door mijn toedoen — ‘niet leuk’, en daar ging het dan ook over) en voorlezen. Dat hebben we tot op hogere leeftijd volgehouden. En behalve het voorlezen – wat ik soms ontzettend mis – doen we die momenten nog geregeld.

Presentie is behoorlijk uitdagend, en in gezinsrelaties wordt het vaak ongepland opgeëist. Nochtans begint alles bij momenten van niet-present zijn: zelfzorg. Want wie niet goed voor zichzelf zorgt, kan geen zorg dragen voor een ander. Jan Geurtz breekt in in zijn boek Verslaafd aan liefde zelfs een lans voor de latrelatie. Hoe dan ook erken ik de voordelen van co-ouderschap: het gaf me de rust die ik nodig had om echt aanwezig te zijn wanneer de kinderen bij mij waren. Voortdurend ‘aanstaan’ is moordend. In Altijd scherp, over het belang van rust nemen, maken de auteurs de sprekende vergelijking tussen uitgemergelde marathonlopers en sexy sprinters. Is dat een pleidooi voor de scheiding? Als wat me het dierbaarst is mijn dochters zijn, dan moet ik zeggen van niet. Volgens de Gids bij scheiding blijven kinderen dromen dat hun ouders weer bij elkaar komen. Dat gaat me wat ver — er zijn immers ook opgeluchte gevallen — maar op de een of andere manier vinden ze het toch jammer. En ze vinden het heerlijk om af en toe samen te zijn.

Nog steeds zetten mijn ex en ik vier keer per jaar onze ego’s opzij en vieren we ieders verjaardag samen. Daar genieten ze nog elke keer van. De oudste vergat afgelopen september de mijne. Ze wist niet waar kruipen. Anderhalve maand na datum hielden we vorige week mijn partijtje. Ze had een kaartje bij: “Lieve papa, via deze weg willen wij jou nog een ongelooflijk gelukkige verjaardag wensen. (Hartje) Op nog vele jaren en dat je nog lang onze papa kan zijn.” Het was een kaartje van Pluk van de Petteflet.

Vindt u deze blog wel wat hebben? Geef hem onderaan een hartje!

Delen op Facebook of X kan ook: klik op de knop linksonder en klaar.

Wilt u graag reageren? Dat kan beneden op deze pagina (opgelet: uw reactie is zichtbaar).

2023, 20 november, Kaatsheuvel (Efteling, Fata Morgana) (Nederland). Foto: Truus Elli. Modellen: Truus en Floor Elli.

Lees hier The Daily Elli 192. Breng tijd door met je kinderen (1' leestijd).

Lees hier mijn tamelijk eigenzinnige samenvatting van Altijd scherp: Manage je energie, niet je tijd: het geheim van high performance (Jim Loehr en Tony Schwartz)

Belmans, K. (1999). Gids bij scheiding. Leuven: Lannoo. Praktische handleiding over de sociaal‑juridische aspecten van scheiding en de impact op kinderen. Bol.com.