De ironische procestheorie: het witteberen-effect

The Daily Elli 196 PROBEER JEZELF NIET GELUKKIG TE DENKEN.

Fantaseren over de hemel op aarde mag dan misschien een glimlach op je gezicht brengen, het zal er waarschijnlijk niet toe bijdragen dat je dromen werkelijkheid worden. Hetzelfde geldt voor andere levensverbeteringstechnieken, zoals het befaamde positief denken. Veel zelfhulpboeken gaan daarover. Geluk is echter niet simpelweg afhankelijk van het zogezegde vermogen van mensen om negatieve gedachten simpelweg uit het hoofd te zetten.

In 1881 al schrijft Dostojevski in De Idioot over hoe de pogingen van prins Myshkin om zijn innerlijke demonen en onvolkomenheden te onderdrukken juist leiden tot een obsessieve confrontatie ermee. De conflicten en gedachten die hij wil vermijden worden er alleen maar intenser en dominanter door. In 1987 pas werd dat mechanisme theoretisch uitgewerkt door de Amerikaanse sociaal psycholoog Daniel Wegner tot de ironische procestheorie. Wegner toonde aan dat het proberen te onderdrukken van een gedachte juist leidt tot het vaker en sterker terugkeren van die gedachte doordat ons brein automatisch blijft controleren of we eraan denken. Dit verschijnsel staat ook wel bekend als het witteberen-effect of het boemerangeffect.

Oefeningen van dien aard zijnop zijn best ineffectief en op zijn slechtst schadelijk. Omdat ze je misschien tijdelijk beter laten voelen maar ook mentaal escapisme zijn. Ze bereiden je allerminst voor op de problemen die zich opstapelen op de hobbelige weg van het leven.

Richard Wiseman #thedailyelli

Vindt u deze Daily Elli wel wat hebben? Geef hem dan onderaan een hartje. Delen op Facebook of X kan ook: klik op de knop linksonder en klaar. Zet er even #thedailyelli bij. Wilt u graag reageren? Dat kan beneden op deze pagina (opgelet: uw reactie is zichtbaar).