In haar bijzondere essay Hoe luidt de stilte? voorspelde de cultuurjournaliste Virginie Platteau het twee jaar geleden al: op een dag zullen rust en stilte worden vermarkt. Nu reeds zijn huizen op stillere locaties duurder. De goedkoopste straat in Leuven, waar zo goed als geen auto’s rijden, ligt tussen de teringherrie van twee verkeersaders. Of nog: voor huishoudtoestellen die minder decibels maken, betaal je meer.
Stilte is booming business. Bedrijven pakken uit met rustige ruimtes, Delhaize en Carrefour bieden met hun ‘stille uurtjes’ prikkelarm shoppen, steden hebben stilteplekken, kermissen doen aan prikkelarme dagen, op de trein zijn er stiltecoupé’s. Stilte is niet langer een zaak van autisten en hoogsensitieve personen alleen. Het is, nog volgens Platteau, een mensenrecht, net als water en lucht.
Stilteloosheid kan gaan over, letterlijk, een teveel aan decibels. Maar minstens een even grote bron van prikkels is de niet aflatende stroom chatter. Drieëndertig jaar geleden zong Stef Bos: Niets is sterker dan de stilte. Hij had het toen over “er is vandaag weer zoveel gezegd …” De quakers houden al sinds jaar en dag stiltemeetings: vergaderingen waarop niks wordt gezegd. Een droom voor vergaderhaters. Nu en dan, het zou natuurlijk ook gewoon gemakkelijk zijn, overweeg ik te stoppen met schrijven. Er komt zoveel op mij af dat ik er knetter van word en bij een ander is dat wellicht niet anders. Ik snak naar stilte en rust, dan kan je maar best met de man in de spiegel beginnen en zelf mijn bebber houden. Goed, misschien vanaf volgende week dan.
De onverdeelde aandacht werd schaars goed. Er is die voortdurende afleiding van de telefoon. Apps als BeReal doen daar geen goed aan. Liever nog dan ergens te zijn genieten we van het feit anderen te laten weten dàt we daar zijn. De selfie is nog niet dood: schattingen hebben het over millenials die 25.000 selfies tijdens hun leven maken. Ik kan mij niet van de indruk ontdoen dat de lichtvoetigheid van het tijdverdrijf ermee te maken heeft. Als het product, de beleving, maar goed genoeg is, wordt de frivoliteit een hak gezet: dan wordt er niet gepraat, geBeReald of geselfiet. Het is pulp dat aanzet tot nog meer scrollen, eten, sturen, delen …
In Nederland zijn er bioscoopzalen waar je meer betaalt voor stille voorstellingen, zonder het geritsel van chips. Wat een idee om cinemazalen te voorzien van eten en drinken. De voorloper van Kinepolis startte ermee, halverwege de jaren tachtig, goedbedoeld, om mensen van bij hun pasverworven videorecorder weer weg te lokken. Wat begon met de zaalverkoop van ijspralines groeide uit tot een uitgebreid aanbod in een heuse superette: alle mogelijke rommel, én vooral: in een luidruchtige verpakking. Sindsdien lijkt de bioscoop meer een ontmoetingsplek waar toevallig ook een film speelt. Tijdens mijn laatste bezoek (nochtans de onvolprezen The Lion King remake) was het een va et vient van bezoekers die losjes tijdens de voorstelling opstonden om wat snacks te gaan bijhalen, een plas te doen of een sigaretje te roken. Ik besloot nooit meer te gaan.
Nu is de ene film de andere niet. Ik wilde graag Barbie kijken, en dus, beeldde ik mij in, was dit nog eens een gelegenheid om naar de Kinepolis te gaan. Als er ergens de geur van limonade, popcorn en zure matten bij kan passen, of op zijn minst niet irriteren, dan moest het Barbie wel zijn. Ik kon natuurlijk ook Cinema Zed hebben gekozen, daar zat wellicht een heel ander publiek, de échte cinemaliefhebber, waar eten en drinken verboden is, dat kritisch naar Barbie weet te kijken, op zoek naar nog meer dubbele bodem, om nadien in het aangelegen vegan restaurant na te kaarten over wat de échte bedoeling kan zijn van Mattel om deze film juist nu uit te brengen. Maar daar had ik geen zin in. Chatter.
Ik ging er eens goed voor zitten, in zo’n brede ‘cosy seat’, met kapstok en tafeltje, met een bak nacho’s en een pot analoogkaas. Protserig, verheven boven het plebs, dat wel, een beetje dubbelop zelfs, maar hey: dat paste helemaal bij Barbie. Het was muisstil in de zaal. De telefoons gingen uit. Omdat Barbie een geweldig goede film is. Eigenlijk was ik, nacho-man, de enige die nu en dan stoorde.
Vindt u deze blog wel wat hebben? Geef hem onderaan een hartje!
Delen op Facebook of Twitter kan ook: klik op de knop linksonder en klaar. Wilt u graag reageren? Dat kan beneden op deze pagina (opgelet: uw reactie is zichtbaar).
2023, 16 september, Leuven (Kinepolis, Cosy Seat) (België). Foto: Ilse Geens.
Lees het artikel Stilte als mensenrecht: ‘Op een dag wordt zelfs onze rust vermarkt’ van Virginie Platteau hier gratis in MO*.
Uitgelezen? TELKENS ALS JE NAAR ONS KOMT, mijn single, blijft voor u onverminderd beschikbaar op Spotify, op YouTube of te koop in de iTunes Store (99 cent).