Van mijn schooltijd herinner ik me vooral de uren waarin leraren geen lesgaven. Als ze vermenselijkten, en lyrisch deden over Parijs en Jacques Brel, of zongen: Wien, Wien nur du allein.
School verbreedde mijn horizon. Dankzij het college las ik Kaas en het bijna erotische De zeer schone uren van Juffrouw Symforosa, begijntjen. Ik vond er mijn liefde voor het cursiefje, Carmiggelt, Verbeeck, zag er vreemde Japanse films en de onvermijdelijke klassiekers (Chariots of Fire! Ook als soundtrack bij elke diavoorstelling). Ik ontdekte het belang van David Bowie en speelde Baby, You’re A Rich Man op blokfluit.
Ik leerde dat de leefwereld van een jongere zich niet beperkte tot strips en de Top 30, zoals de mijne. Dat Het Jampuddingspook van Jommeke niet het beste boek aller tijden is en The Beatles meer zijn dan Yesterday, in tegenstelling tot wat mijn vader beweerde. Leeftijdsgenoten praatten tot mijn verbazing tijdens hun spreekbeurt een uur over een paard of een guppy. En dat mensen fossielen verzamelen bleek geen grap. School was zo voor mij in de eerste plaats een ervaringstocht.
Anderzijds blijken die verplichte algemene vakken naderhand niet zinloos: ze maakten van mij een man (nu ja) in een min of meer bekende wereld. Niet zoals die Amerikaan die denkt dat België in Brussel ligt. Ik vraag me niet af of je Kofi Annan drinkt of waar je de fishstick vangt. Dankzij school ben ik, al lopen de meningen daarover uiteen, tamelijk ontwikkeld. Die bagage houdt me scherp, wekt verantwoordelijkheidsgevoel, relativeert. Kennis maakt ons sociaalvoelend, welwillend. En generositeit is waarop een goede samenleving drijft.
Experten zijn het over leerplannen oneens. Voor sommigen gaat het alleen om leerstof, weten. Dat vraagt een frisse geest. Alleen komen de condities daartoe, het belang van hygiëne of een gezond eet- en beweegpatroon, nauwelijks aan bod. Dat heet een taak van de ouders te zijn. Maar wat als die ouders daarin tekortschieten? Dan rest wellicht de school als enige plek die er wat in kan bewegen. Vakken als dieetleer of motivatiepsychologie zouden een verschil maken. ‘Eet driemaal daags’ is geen kennis bijbrengen. Dat is een bevel. Het wordt pas zinvol als je weet waarom. Zolang mensen niet overtuigd zijn zélf andere keuzes te maken, zullen ze niet veranderen. In dat soort educatie investeren kan zelfs een doorbraak betekenen in de generatiearmoede.
Bij het begin van het schooljaar laait de lege brooddozen-discussie weer op. Dat wordt dan uitgelegd als kinderarmoede, een land als België onwaardig (en politiek garen bij gesponnen). Slechts in een aantal gevallen gaat het om armoede. Je koopt voor 85 cent een brood van 800 gram. Er is dus meer aan de hand. Het is even vaak een symptoom van onwetende en - erger - onverschillige ouders. En daar zijn goedverdieners bij, hoogopgeleiden, te druk met hun eigen leven. De meeste mensen beseffen heel goed dat chips geen aardappelen vervangen en Princekoeken geen boterham. Het is de prijs van alleen maar in te zetten op presteren. Zoals een krantenlezer (en het was geen HLN-er) zich terecht bedacht: is de ongezonde brooddoos eigenlijk geen kwestie voor de jeugdbescherming?
Als volwassenen niet in staat blijken een brooddoos fatsoenlijk te vullen hapert er wat aan de zogenaamde algemene vorming. Misschien moeten we die fameuze dalende kwaliteit van ons onderwijs zo eens bekijken. Kennis is Vlaanderens belangrijkste troef. Alleen is inzetten op uitsluitend bollebozen kweken een vreemdsoortig onberedeneerd idealimse, gedoemd om te mislukken. Ik leerde daar op school een woord voor, dat ik tot nu niet gebruikte: donquichotterie. Bedacht door vaders die waarschijnlijk nog nooit een brooddoos voor hun kind hebben gemaakt.
Vind je deze blog wel wat hebben? Geef hem onderaan een hartje!
Delen op Facebook of Twitter kan ook: klik op de knop linksonder en klaar. Wil je graag reageren? Dat kan beneden op deze pagina (opgelet: je reactie is zichtbaar).
2022, 28 augustus, Herent (België). Foto: Bart Cloots.
De actie Brood(doos)nodig (die onder meer de steun heeft van de Gezinsbond) haalt armoede aan als belangrijkste oorzaak van de ongezonde brooddozen. Een artikel in Humo uit 2015 (!) werpt een breder licht op de kwestie. Je leest het hier in Humo (gratis Dpg Media-account nodig) of als pdf op de downloadpagina op deze site (onderaan).